Eurodeputeti i Parlamentit Europian, njëherazi anëtar i Komitetit të Punëve të Jashtme, David Lega, përmes një artikulli të publikuar në EUobserver, kërkoi nga Këshilli i Jashtëm i Bashkimit Evropian që në mbledhjen e së hënës të shqyrtojë seriozisht 15 kushtet e vendosura për Shqipërinë.
Lega shprehet se krahas kushteve të vendosura nga BE për intensifikimin e luftës kundër korrupsionit dhe krimit të organizuar në Shqipëri, si dhe funksionimi i Gjykatës Kushtetuese dhe Gjykatës së Lartë, duhet të trajtohen kërkesat e pabazuara të azilit dhe zbardhja e akuzave për blerjen e votës.
Eurodeputeti përmend gjithashtu dhe lidhjen e politikanëve shqiptarë me krimin, si dhe paketën anti-shpifje si dy pika kyçe që duhet të jenë në referencë të mbledhjes së Këshillit të Jashtëm të BE-së.
Shkrimi i plotë i David Legës: Kur Këshilli i Punëve të Jashtme të BE mblidhet të hënën (10 maj) për të diskutuar Ballkanin Perëndimor ata duhet të shqyrtojnë seriozisht 15 kushtet e vendosura që Shqipëria të plotësojë përpara se të vazhdojë me procesin e saj të pranimit në BE.
Minimizimi, ose edhe neglizhimi i këtyre kushteve do të rrezikonte besueshmërinë e BE-së, si dhe të ardhmen demokratike, të prosperuar të shqiptarëve.
Ndërsa e mirëpres integrimin e Shqipërisë në BE, është e diskutueshme nëse ato i kanë përmbushur të gjitha kushtet. Më habit që komisioni pretendon se Shqipëria tashmë ka; zbardhja e fakteve të papërshtatshme nuk do të ndihmojë as Shqipërinë, as BE-në.
Zgjerimi është një nga instrumentet më të efektshëm të BE-së për politikën e jashtme. Në të vërtetë, ajo kontribuon në zgjerimin e arritjes së vlerave themelore të Bashkimit: demokracia, liria, sundimi i ligjit, paqja dhe të drejtat e njeriut.
Bërja anëtare e BE nuk është – dhe nuk duhet të jetë – një proces i shpejtë ose i lehtë.
Rruga drejt anëtarësimit në BE është një nga kërkesat që synojnë të garantojnë demokratizimin, modernizimin, sundimin e ligjit, stabilitetin dhe rritjen në secilin shtet që aspiron për anëtarësim në BE. A duhet që anëtarët e rinj të bashkohen pa respektuar plotësisht vlerat thelbësore të BE-së që mund të minojnë besueshmërinë e BE-së në tërësi.
Përkundër këtij sfondi, unë jam i shqetësuar për retorikën që rrethon procesin e pranimit të Shqipërisë në vazhdim.
Parakushtet që Shqipëria duhet të përmbushë përqendrohen në reformat themelore, duke identifikuar mangësitë që BE nuk mund të pranojë. Ndër kushtet e tjera, Shqipëria duhet të intensifikojë luftën e saj kundër korrupsionit dhe krimit të organizuar, të sigurojë funksionimin e Gjykatës Kushtetuese dhe Gjykatës së Lartë, të trajtojë kërkesat e pabazuara të azilit dhe të sjellë zyrtarë dhe politikanë të akuzuar për blerjen e votave para drejtësisë.
Ligji ‘i ftohtë’ për mediat
Sipas mendimit tim, Komisioni i ka marrë shumë lehtë këto kushte, për shembull në lidhje me ligjin e mediave të vendit.
BE i kërkoi qeverisë shqiptare të tërheqë të ashtuquajturën ‘paketë anti-shpifje’ dhe ta ndryshojë atë sipas rekomandimeve të Komisionit të Venecias.
Në Janar 2020, qeveria shqiptare u angazhua të presë dhe t’u përmbahet rekomandimeve të Komisionit të Venecias.
Gjysmë viti më vonë, Komisioni i Venecias lëshoi rekomandimet e tij, duke kritikuar rëndë efektin tronditës të paketës mediatike.
Për sot, qeveria ende nuk e ka tërhequr zyrtarisht aktin ligjor, prandaj as kushtet e këshillit dhe as kriteret e Kopenhagës për lirinë e shprehjes nuk janë përmbushur.
Së dyti, korrupsioni dhe krimi i organizuar midis politikanëve.
BE kërkoi që Shqipëria të intensifikojë luftën e saj kundër korrupsionit, krimit të organizuar dhe blerjes së votave.
Korrupsioni i nivelit të lartë
Më konkretisht, BE kërkoi fillimin e procedurave penale dhe përfundimin e procedurave ligjore kundër zyrtarëve të lartë dhe politikanëve.
Në raportin e tij të fundit për Shqipërinë , komisioni shprehet se: “në përgjithësi, korrupsioni është i përhapur në shumë zona dhe mbetet një çështje shqetësuese … dënimet në rastet që përfshijnë zyrtarë të nivelit të lartë mbeten të kufizuara”, dhe se “(I) hetimet kanë deri tani nuk rezultoi në një numër të konsiderueshëm të dënimeve përfundimtare të zyrtarëve të lartë të shtetit. Kjo nxit një kulturë të mosndëshkimit brenda niveleve më të larta të shtetit. “
Pavarësisht nga këto gjetje, komisioni pretendon se Shqipëria ka arritur rezultate të kënaqshme në fushën e korrupsionit midis zyrtarëve të lartë publik dhe politikanëve.
Sa i përket krimit të organizuar, SOCTA (Vlerësimi i Kërcënimit të Krimit të Organizuar dhe i Organizuar i BE) kohët e fundit publikoi raportin e tyre vjetor, duke deklaruar se Shqipëria “mbetet një burim kryesor i kanabisit bimor të trafikuar në BE”.
Sipas SOCTA, krimi i rëndë dhe i organizuar kurrë nuk ka paraqitur një kërcënim më të madh për BE-në sesa sot.
Pavarësisht, komisioni pretendon se Shqipëria ka arritur rezultate të kënaqshme në luftimin e krimit të organizuar.
Le të shohim gjykatat: BE kërkoi funksionimin e Gjykatës së Lartë dhe Gjykatës Kushtetuese.
Sot, Gjykata Kushtetuese ende ka mungesë të disa gjyqtarëve dhe Gjykata e Lartë nuk ka kuorumin e duhur për të caktuar gjyqtarë të pazgjidhur në Gjykatën Kushtetuese. Për më tepër, Gjykatës së Lartë i mungon kuorumi për të unifikuar jurisprudencën gjyqësore. Sidoqoftë, komisioni pretendon se reforma në drejtësi ka pasur rezultate të mjaftueshme.
Solidariteti socialist?
Në asnjë mënyrë nuk e ndaj vlerësimin e komisionit për Shqipërinë që plotëson këto kushte. Fatkeqësisht, kjo nuk vlen për kolegët e mi socialistë në Parlamentin Evropian. Për hir të tyre, unë sigurisht shpresoj se nuk është fakti që socialistët qeverisin në Shqipëri që i bën ata më tolerantë se unë, duke pasur efekte të pafavorshme në gjykimin e tyre politik.
Këshillit tani duhet t’i besohet për të bërë një vlerësim të besueshëm të situatës në Shqipëri.
Minimizimi, apo edhe neglizhimi i kushteve të pranimit do të rrezikonte besueshmërinë e BE-së, si dhe të ardhmen demokratike të shqiptarëve. Udhëheqësit e BE u detyrohen qytetarëve të BE – dhe miqve tanë shqiptarë – të ecin në bisedë.