Ministrat e Iranit po shtypen nga kritikët në vend për të zbuluar detajet e një marrëveshje partneriteti strategjik 25-vjeçar të nënshkruar me Kinën në fundjavë, teksa qytetarët kanë mbajtur protesta në disa qytete të Iranit.
Pas akuzave që Irani ka shitur sovranitetin e tij, rreth 200 qytetarë të Teheranit u mblodhën para ndërtesës së Parlamentit, duke kërkuar shfuqizimin e marrëveshjes në fjalë. Të tubuarit bërtisnin: “Irani nuk është në shitje”, “Vdekje atyre që e shesin atdheun”, “Do të luftojmë, vdesim dhe do ta kthejmë Iranin tonë”.
Nga ana tjetër, protesta të ngjashme janë mbajtur edhe në provincat tjera Elburz dhe Isfahan në të cilat qytetarët mbanin pankarta me mbishkrimet “Le ta lë Kina, Iranin”, “Dëshirojmë shfuqizimin e marrëveshjes”.
Zëdhënësi i qeverisë Ali Rabiei tha të martën se marrëveshja po bëhej viktimë e një lufte propagandistike dhe nuk kishte asnjë detyrim ligjor për ta botuar atë. Marrëveshja nuk ishte “një traktat ndërkombëtar, ose marrëveshje dhe nuk kërkon miratimin parlamentar sipas këtij interpretimi ligjor,” tha ai.
Ai bëri me dije se Kina po qëndronte në rrugën e botimit. Drafte të mëparshme janë zbuluar. Parlamenti iranian ka këmbëngulur që traktati duhet të shqyrtohet para se t’i jepet aksioni.
Midis opozitës iraniane, ka filluar një peticion që akuzon Kinën për nënshkrimin e një marrëveshje me një regjim të falimentuar politikisht. Peticioni e krahason marrëveshjen me traktatet që Irani nënshkroi me Rusinë – traktatet e Gulistanit në 1813 dhe Turkmenchay në 1828 – në të cilat Irani i dha perandorisë Ruse pjesë të mëdha të Grupit të Përfaqësuesve, përfshirë Georgie, Armeninë dhe Azerbajxhanin.
Marrëveshja është paraqitur si një rrugë për Iranin larg sanksioneve të pafundme perëndimore. Në terma afatshkurtër, gati 1 milion fuçi në ditë të naftës së papërpunuar iraniane mund të mbërrijë në Kinë këtë muaj, gati gjysma e vëllimit që eksportuesi më i lartë në botë, Arabia Saudite, i dha Kinës në dy muajt e parë të këtij viti.
Deri në 70% të naftës së Kinës vjen nga jashtë, dhe presidenti kinez, Xi Jinping, propozoi marrëveshjen strategjike me Iranin në janar 2016, menjëherë pasi Irani nënshkroi një marrëveshje me pjesën tjetër të botës që kufizonte programin e tij bërthamor.
Megjithëse marrëveshja është shpallur si me vlerë 400 miliardë dollarë, ministritë e jashtme kineze dhe iraniane këmbëngulin se nuk janë nënshkruar kontrata të hollësishme, kështu që vlerësimet e këtij lloji janë kryesisht të pavlefshme.