Trajtimet e menopauzës do të revolucionarizohen nga një ilaç që vepron drejtpërdrejt në tru për të parandaluar afshet e nxehta, kanë parashikuar mjekët.
Duke folur pasi SHBA miratoi ilaçin e parë jo-hormonal të menopauzës, të prodhuar nga Astellas Pharma, ekspertët thanë se trajtimi mund të jetë transformues për qindra mijëra gra në Mbretërinë e Bashkuar për të cilat barnat e zëvendësimit të hormoneve (HRT) nuk janë të përshtatshme. Ilaçi, fezolinetant, u licencua në SHBA më 12 maj dhe mund të miratohet për përdorim në MB deri në fund të vitit.
“Ky do të jetë një ilaç plotësisht i suksesshëm,” tha Prof Ëaljit Dhillo, një endokrinolog në Kolegjin Imperial në Londër, i cili drejtoi një provë pioniere në 2017 që hapi rrugën për zhvillimin e ilaçit. “Është si një ndërprerës. Brenda një ose dy ditësh skuqjet largohen. Është e pabesueshme se sa mirë funksionojnë këto barna. Do të ndryshojë plotësisht lojën për shumë gra.”
Ilaçi, i cili po vlerësohet nga Agjencia Evropiane e Barnave (EMA), funksionon duke bllokuar një proteinë të trurit të quajtur neurokinin-3 që luan një rol unik në rregullimin e temperaturës së trupit tek gratë në menopauzë.
Një provë e madhe klinike e fezolinetantit e botuar në mars tregoi se, pas 12 javësh përdorimi, ai reduktoi frekuencën e afsheve të nxehta me rreth 60% te gratë me simptoma të moderuara ose të rënda, krahasuar me një reduktim prej 45% në ato që morën një placebo. Gratë gjithashtu thanë se ilaçi reduktonte ashpërsinë e afsheve të nxehta dhe përmirësonte cilësinë e gjumit të tyre.
“Ajo që është me të vërtetë e mahnitshme për këto barna është se sa shpejt funksionojnë dhe sa efekt të madh kanë,” tha Prof Richard Anderson, një bashkëdrejtor i Qendrës për Shëndetin Riprodhues në Universitetin e Edinburgut. “Në mënyrë tipike, estrogjenit i duhen disa javë për të pasur një efekt. Me këto, gratë po raportojnë efekte që nga tableta e parë.”
Rreth 70% e grave që kalojnë menopauzën përjetojnë afshe dhe 10-20% i përshkruajnë ato si “pothuajse të patolerueshme”, duke ndikuar rëndë në jetën e përditshme, stërvitjen dhe gjumin, dhe është simptoma që më shpesh i shtyn gratë të kërkojnë trajtim. Mund të ndihet sikur një valë nxehtësie është përhapur në pjesën e sipërme të trupit, duke e lënë fytyrën, qafën dhe gjoksin të skuqur dhe të djersitur. Disa njerëz ndihen rqë përhumbur ose kanë rrahje të shpejta zemre.
Në Angli, gati 2 milionë gra iu përshkruan të paktën një medikament HRT vitin e kaluar, por këto barna nuk janë të përshtatshme për ato me një histori të kancerit të gjirit ose vezoreve, mpiksje gjaku ose që kanë presion të lartë të gjakut të patrajtuar. Ka edhe gra që përjetojnë efekte anësore ose që do të preferonin një alternativë jo-hormonale.
“Nëse nuk mund të merrni HRT, nuk ka shumë mundësi për opsione vërtet efektive,” tha Prof Annice Mukherjee, një endokrinologe konsulente dhe profesoreshë vizitore në Universitetin e Coventry. “Gratë kanë nevojë për opsione.”
Meqenëse ilaçi i ri vepron drejtpërdrejt në rrugën e kontrollit të temperaturës, ai nuk zëvendëson estrogjenin, i cili bie ndjeshëm në menopauzë, dhe kështu nuk do të trajtonte gamën më të gjerë të simptomave që disa gra përjetojnë, duke përfshirë lodhjen, dobësinë e muskujve dhe kockave, atrofinë vaginale dhe luhatje humori. Astellas ka paraqitur një aplikim në EMA, e cila pritet të marrë një vendim në fund të vitit 2023, ndërsa vendimi i Mbretërisë së Bashkuar pritet të pasojë disa muaj më pas.
Ekspertët thanë se gjenerata e fundit e barnave – Bayer do të përfundojë një provë të fazës 3 të një kandidati të ngjashëm medikamentoz më vonë këtë vit – nënvizon rolin kritik të investimit në kërkimin bazë për menopauzën. Ato vijnë pas dekadash kërkimesh të mundimshme nga neuropatologia amerikane Prof Naomi Rance, e cila identifikoi një grup specifik neuronesh që zmadhohen në trurin e grave në menopauzë. The Guardian
